Doel van de verdediging

Tijdens de verdediging van je scriptie bespreek je de belangrijkste uitkomsten van jouw onderzoek. Je kijkt met een helicopterview naar je scriptie en benoemt je belangrijkste bevindingen. De examinatoren kunnen hierdoor beter beoordelen of je echt ‘boven de stof staat’. Kan je bijvoorbeeld duidelijk onderbouwen waarom je bepaalde keuzes gemaakt hebt of heb jij je enkel laten leiden door de wensen van je opdrachtgever? Ben je in staat om te reflecteren op de uitkomsten van je onderzoek of vind je het lastig om te duiden wat je onderzoek nu eigenlijk heeft opgeleverd? De scriptie verdediging helpt je examinatoren om dit te beoordelen. Ook zullen studenten die de scriptie niet zelf geschreven hebben, waarschijnlijk door de mand vallen. Het opsporen van fraude is echter niet het hoofddoel van de verdediging.

Je afstudeerbegeleider en de tweede beoordelaar zijn in ieder geval aanwezig. Sommige opleidingen voegen daar nog een extra examinator aan toe. Ook mag je bij de meeste Hogescholen en universiteiten zelf publiek uitnodigen, zoals vrienden, familie of collega’s. Gemiddeld duurt de verdediging 20 tot 80 minuten. De duur varieert per opleiding en onderwijsinstelling.

Onderdelen van de scriptie verdediging

1. Presentatie van je onderzoek: je begint de verdediging met het geven van een afstudeerpresentatie. Zorg dat je goed voorbereid bent: maak een overzichtelijke PowerPointpresentatie en print deze voor de zekerheid ook meerdere keren uit.
2. Vragenronde: na afloop van je presentatie krijgen de examinatoren de gelegenheid om kritische vragen over je onderzoek te stellen.

Beoordeling: je afstudeerbegeleider en de overige beoordelaars bespreken de kwaliteit van je scriptie en verdediging. Hierna komen ze gelijk tot een eindcijfer. Vaak moet je hiervoor kort de ruimte verlaten.

Tips en opbouw presentatie scriptie

Om een goede presentatie te kunnen geven, is het allereerst belangrijk dat je jouw eigen onderzoek door en door kent. Je hebt vaak maar kort de tijd om je scriptie te presenteren, dus het is belangrijk dat je echt alleen de kern weet te raken. Schets kort de aanleiding en het probleem en licht daarna je onderzoeksopzet beknopt toe. Vervolgens bespreek je de belangrijkste onderzoekresultaten en zet je met een helicopterview uiteen wat jouw onderzoek uiteindelijk heeft opgeleverd. Daarbij is ook ruimte voor kritische zelfreflectie: wat zijn de beperkingen van je onderzoek en wat heb je van het proces geleerd?

Zorg voor een duidelijke rode draad en overzichtelijke slides. Oefen je presentatie enkele keren en vraag vrienden en familie om mee te kijken: een buitenstaander kan gebreken in de opbouw vaak veel beter opmerken.

Presentatietips:

• Maak een PowerPoint presentatie met duidelijke koppen en overzichtelijke slides: beperk de hoeveelheid tekst.
• Controleer je presentatie op spelfouten en laat een vriend of familielid meekijken: eenmaal gemaakte fouten zie je zelf makkelijk over het hoofd.
• Bouw de presentatie logisch op, zodat je tijdens het presenteren niet hoeft terug te bladeren.
• Verlies je niet in details, maar beperk je tot de hoofdzaken.
• Oefen de presentatie goed, zodat je uit je hoofd kunt presenteren en oogcontact kunt maken.
• Recht je rug, let op je intonatie, gebruik je handen en durf de zaal zelfverzekerd in te kijken. Hoe vaker je oefent, hoe beter dit gaat.

Veelgestelde vragen scriptie verdediging

Na je afstudeerpresentatie stellen de beoordelaars enkele kritische vragen. Deze vragen kunnen gaan over je onderwerp en onderzoek, maar ook over het schrijfproces. Veelvoorkomende vragen zijn:

• Waarom heb je ervoor gekozen kwalitatief/kwantitatief onderzoek uit te voeren?
• Waarom heb jij voor deze afbakening gekozen? (Waarom heb je bijvoorbeeld een bepaalde doelgroep buiten beschouwing gelaten?)
• Sta je nog steeds achter je onderzoeksopzet of zou je met de kennis van nu andere keuzes hebben gemaakt?
• Waarom heb je specifiek voor model x gekozen?
• Vind je dat je steekproef representatief is?
• Hoe beoordeel je de (externe/interne) validiteit van je onderzoek?
• Waarom heb je deelvraag x gesteld? In hoeverre draagt deze vraag bij aan de beantwoording van je hoofdvraag?
• Kan je iets vertellen over de betrouwbaarheid van je onderzoek?
• Wat zijn de belangrijkste knelpunten in het onderzoek? Welke beperkingen kent je onderzoek?
• Zelf zou ik ook x aanbevelen, hoe kijk jij daar tegenaan?
• Kan je in eigen woorden de kern van je scriptie conclusie omschrijven?
• In hoeverre is aanbeveling x praktisch uitvoerbaar?
• Wat heeft dit onderzoek jouw opdrachtgever opgeleverd?
• Waar liep je tijdens het schrijven van de scriptie tegenaan?
• Hoe zou je het hele proces beoordelen? Wat heb je geleerd?
• Zijn er dingen die je achteraf gezien anders zou doen en zo ja, waarom?

Nog wat handige tips

De meeste studenten vinden het best spannend om kritische vragen te krijgen. Laat je echter niet overrompelen. Neem de tijd om de vraag te laten bezinken. Reageren met ‘dat is een goede vraag’ is een slimme manier om een keer wat tijd te winnen. Wanneer je de vraag niet goed begrijpt, vraag dan om verduidelijking en probeer niet te bluffen door van de vraag af te wijken. Ook wanneer je het antwoord op een vraag niet zeker weet, is het verstandig om niet zomaar wat te zeggen, maar je twijfel kenbaar te maken. Doe dit wel op een slimme manier: wees reëel en analyseer waarom je over het antwoord twijfelt, zo laat je gelijk zien dat je wel goed over het onderzoek hebt nagedacht.

De scriptie verdediging is natuurlijk belangrijk, maar maak het niet te zwaar. Ook de beoordelaars zijn ‘gewoon mensen’. Ga er maar vanuit dat ze graag zien dat je slaagt. Ze zijn er niet om je in de val te lokken.

Hulp bij het verdedigen van jouw scriptie!

Levert het verdedigen van jouw scriptie stress op? Twijfel je over je presentatie en kan je wel wat extra hulp gebruiken? Neem dan contact met ons op! Een scriptiebegeleider van Studielab helpt je graag. Wij kunnen naast scriptiebegeleiding ook begeleiding bieden bij het maken van de afstudeerpresentatie. Natuurlijk kan een begeleider ook de vragenronde met je oefenen. Zo ga je zelfverzekerd en goed voorbereid naar je scriptie verdediging!